امروز مک‌کینزی تازه‌ترین نسخه‌ی گزارش سالانه‌ی۱ خود، را منتشر کرد. این گزارش بیش از صد صفحه داده و تحلیل دربر دارد، اما سه نکته‌ی کلیدی آن برای من مهم‌تر از بقیه به‌نظر می‌رسید:
۱. هوش مصنوعی عامل‌محور۲: از ابزار به «کارمند مجازی»
مک‌کینزی از ظهور نسلی تازه از هوش مصنوعی با عنوان هوش مصنوعی عامل‌محور سخن می‌گوید. بر خلاف سامانه‌های گذشته که صرفاً خروجی تولید می‌کردند، این نسل می‌تواند به‌طور خودکار چندین گام را طراحی و اجرا کند: درست مانند یک همکار یا کارمند مجازی.
این تحول تنها یک نوآوری فناورانه نیست؛ بلکه تغییری بنیادین در طراحی فرآیندهای کاری، تعامل با مشتریان و حتی شیوه‌ی تصمیم‌گیری سازمان‌هاست. شرکت‌هایی که زودتر این فناوری را به‌کار گیرند، جهشی چشمگیر در کارایی و چابکی خواهند داشت.
۲. رقابت کشورها برای خودکفایی در زیرساخت‌های هوش مصنوعی
نکته‌ی دوم، شدت‌گرفتن رقابت کشورها و مناطق بر سر فناوری‌های پایه‌ای است. دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری عظیمی روی زیرساخت‌های بومی، تولید تراشه در داخل کشور و آزمایشگاه‌های کوانتومی انجام می‌دهند.
این تنها یک سیاست صنعتی نیست؛ پاسخی است به ریسک‌های ژئوپولیتیک. کشورها می‌خواهند هم آسیب‌پذیری زنجیره‌ی تامین خود را کاهش دهند و هم ارزش‌آفرینی آینده را در قلمرو خود حفظ کنند. پیام روشن برای مدیران این است: استراتژی هوش مصنوعی از این پس جدا از استراتژی ژئوپولیتیک کشورها نیست.
۳. شکاف مهارت‌ها: تقاضای مهارت‌ها بسیار بیشتر از عرضه
سومین یافته، شکاف بین نیاز بازار به مهارت‌های پیشرفته و تعداد متخصصان در دسترس است.
بر اساس داده‌های مک‌کینزی:
- مهارت‌هایی مانند پایتون و یادگیری ماشین۳ تقاضای بالایی دارند اما عرضه‌ی متخصصان محدود است.
- تخصص‌های ابری، به‌ویژه در پلتفرم‌هایی چون ای دابلیو اس۴ ، کمیاب است.
برای سازمان‌ها این یعنی دو چیز: نخست، رقابتی سخت برای جذب استعدادهای حوزه‌ی داده و هوش مصنوعی؛ و دوم، ضرورت فوری برای آموزش و بازآموزی نیروهای موجود.
آینده مشاغل در دنیای فناوری
داده‌های مک‌کنزی نشان می‌دهد که همه روندهای فناوری به یک اندازه شغل‌ساز نیستند. در حالی که هوش مصنوعی عامل‌محور با رشد ۹۸۵ درصدی در آگهی‌های شغلی انفجاری بی‌سابقه دارد، حوزه‌هایی مثل انرژی پایدار و فناوری فضایی با وجود میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری، کاهش در فرصت‌های شغلی را تجربه کرده‌اند. این شکاف نشان می‌دهد که تصمیم‌های سرمایه‌گذاری باید نه‌تنها بر پایه پول، بلکه بر اساس اثر واقعی بر بازار کار و آینده مهارت‌ها تنظیم شود.
| رتبه | روند فناوری | رشد آگهی‌های شغلی (۲۰۲۳–۲۴) | سرمایه‌گذاری (۲۰۲۴) | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | Agentic AI | +۹۸۵٪ | ۱.۱ میلیارد دلار | انفجاری در تقاضای شغلی اما سرمایه‌گذاری هنوز کوچک است. |
| ۲ | Artificial Intelligence (کلی) | +۳۵٪ | ۱۲۴.۳ میلیارد دلار | ستون اصلی تحول دیجیتال؛ بیشترین سرمایه‌گذاری بعد از انرژی. |
| ۳ | Digital Trust & Cybersecurity | +۷٪ | ۷۷.۸ میلیارد دلار | رشد پایدار مشاغل امنیتی به‌دلیل گسترش ریسک‌ها. |
| ۴ | Cloud & Edge Computing | +۲٪ | ۸۰.۸ میلیارد دلار | زیربنای پردازش و مقیاس‌پذیری؛ تقاضای شغلی پایدار. |
| ۵ | Future of Bioengineering | +۱٪ | ۲۷.۱ میلیارد دلار | نوآوری زیستی؛ رشد آهسته ولی مثبت. |
| ۶ | Immersive Reality (AR/VR/XR) | –۱٪ | ۱۵.۹ میلیارد دلار | بازار در نوسان؛ هنوز بیشتر در سرگرمی/آموزش. |
| ۷ | Future of Mobility (EV/AV) | –۲٪ | ۴۷.۵ میلیارد دلار | خودران و برقی؛ رشد شغلی کندشده. |
| ۸ | Application-specific Semiconductors | –۲٪ | ۲۴.۹ میلیارد دلار | حیاتی برای AI، اما استخدام مهندسان محدودتر. |
| ۹ | Quantum Technologies | –۲٪ | ۳.۹ میلیارد دلار | سرمایه کوچک و شغل‌های تخصصی کم. |
| ۱۰ | Future of Robotics | –۳٪ | ۷.۵ میلیارد دلار | نیاز در تولید هست اما رشد شغلی منفی. |
| ۱۱ | Next-gen Computing (Neuromorphic, etc.) | –۳٪ | ۰.۸ میلیارد دلار | بیشتر تحقیقاتی و آزمایشگاهی. |
| ۱۲ | Future of Space Tech | –۵٪ | ۲.۶ میلیارد دلار | شغل‌های محدود و تخصصی؛ بازار بسته. |
| ۱۳ | Future of Energy & Sustainability | –۶٪ | ۲۲۳.۲ میلیارد دلار | بیشترین سرمایه اما افت استخدام به‌دلیل اتوماسیون و بلوغ بازار. |
- هوش مصنوعی عامل‌محور بی‌رقیب در رشد تقاضای شغلی (+۹۸۵٪).
- هوش مصنوعی، امنیت سایبری و ابری هم مثبت هستند.
- انرژی پایدار و فضا بیشترین افت استخدام را داشته‌اند، هرچند سرمایه‌گذاری‌شان بالاست.
این سه روند: هوش مصنوعی عامل‌محور، رقابت ملی، و شکاف مهارت‌ها — به‌طور جداگانه مهم‌اند، اما اهمیت واقعی‌شان در پیوند آن‌هاست. آینده‌ای که در آن پذیرش فناوری، استراتژی نیروی انسانی و جایگاه ژئوپولیتیکی به هم گره خورده‌اند.
مدیران نمی‌توانند این مسائل را به واحد فناوری یا منابع انسانی بسپارند. این‌ها موضوعاتی در سطح استراتژیک هیئت‌مدیره‌اند که تاب‌آوری، رقابت‌پذیری و رشد شرکت را در دهه‌ی آینده تعیین می‌کنند.
آینده منتظر هیچ‌کس نمی‌ماند. رهبرانی که هوش مصنوعی عامل‌محور را با آغوش باز می‌پذیرند، پیامدهای ژئوپولیتیکی را پیش‌بینی می‌کنند و روی مهارت‌های آینده سرمایه‌گذاری می‌کنند، مسیر را ترسیم خواهند کرد. دیگران در بهترین حالت، دنبال‌کننده خواهند بود.
گزارش کامل مک‌کینزی را اینجا بخوانید: Technology Trends Outlook 2025